سرفه مداوم، سرنخ کشف کدام بیماری‌ها است؟

برای قرن‌ها، پزشکان از طریق بررسی نوع سرفه، به دنبال تشخیص بیماری‌های مختلف بوده‌اند.

سرفه‌ی گه‌گاه، اغلب خطرناک نیست، اما سرفه‌ای که مخاط خونی تولید می‌کند، یا همراه با تب، سرگیجه یا خستگی است، می‌تواند هشداری برای مراجعه فوری به پزشک باشد.

در دوران پاندمی ویروس کرونا پزشکان هشدار می‌دهند که اگر بیش از یک ساعت سرفه مداوم می‌کنید و این سرفه‌ها خشک و همراه با تنگی نفس، تب و درد عضلات است، باید از نظر ابتلا به ویروس تحت آزمایش قرار بگیرید.

سایر علل سرفه مداوم از این قرارند:

ریفلاکس معده باعث نشت محتویات معده به سمت مری شده و می‌تواند منجر به اسپاسم مجاری تنفسی و در نهایت تنگی نفس و سرفه شود. ریفلاکس اسید با مصرف دارو‌های کاهنده اسید معده مانند فاموتیدین، پنتوپرازول، راینیتیدین قابل درمان است.

عفونت‌هایی مانند برونشیت یا ذات‌الریه می‌تواند باعث سرفه حاد یا سرفه مزمن شود. این عفونت‌ها توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها ایجاد می‌شوند. بسیاری از بیماران، اغلب حتی پس از رفع عفونت، سرفه را تجربه می‌کنند.

سویه خاصی از ذات‌الریه باکتریایی نیز که مایکوپلاسما نام دارد، ممکن است باعث سرفه مزمن همراه با خستگی، ضعف، تنگی نفس و تولید خلط شود. این عفونت گاهی اوقات به عنوان پنومونی پیاده‌روی شناخته می‌شود و معمولاً افراد جوان و سالم را درگیر می‌کند.

حداکثر ۴۰ درصد افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند، فیبروز ریوی نیز دارند. آرتریت روماتوئید می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند و منجر به سرفه مداوم شود.

معمولا وقتی به مدت یک یا دو هفته سرفه‌های ملایمی دارید، نیازی به مراجعه به پزشک نیست. ولی در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• زمانی که بیش از سه هفته دچار سرفه شده اید.
• سرفه واقعا شدید است و به مرور زمان هم وخیم‌تر می‌شود.
• سرفه با خون یا تنگی نفس، اختلالات تنفسی و درد در قفسه سینه همراه است.
• سرفه همراه با علائم نگران‌کننده دیگر مثل کاهش غیرمنتظره وزن، تغییرات مداوم در صدا، وجود توده یا تورم در گلو است.

با ورود کرونا ویروس به زندگی ما، استفاده از مواد ضدعفونی کننده مانند ژل‌ها و محلول‌های استریل کننده، از موارد بهداشت عمومی به شمار می‌روند. این مواد بهداشتی، ویروس کرونا و دیگر میکروب‌ها را از بین می‌برند و حالا دیگر از راه‌های کنترل و پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا نیز به شمار می‌روند که توصیه می‌شود همه از آن‌ها استفاده کنند؛ اما با این حال اشتباهاتی در این‌باره انجام می‌دهیم که در ادامه به شناسایی آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱. در طول مدت مناسب از مواد بهداشتی استفاده نمی‌کنید (۲۰ ثانیه دست شستن)

طول مدت مناسب یعنی به مواد ضد عفونی کننده و استریل کننده مدت زمان لازم برای از بین بردن میکروب‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها را بدهیم. برای مثال، برای از بین بردن میکروب‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها باید ۲۰ ثانیه دست‌های خود را بشوید نه کمتر. در غیر این صورت پاک‌سازی به طول کامل انجام نمی‌شود و دست‌ها هنوز آلوده هستند.

۲. استفاده از نوع غلط مواد استریل کننده

همه مواد بهداشتی استریل دست‌ها، یکسان نیستند. ایده‌آل‌ترین مواد ضد عفونی کننده آن‌هایی هستند که از ۶۰ درصد اتیل یا ۷۰ درصد الکل تشکیل شده باشند تا بتوانند ویروس‌ها را تحت تاثیر قرار دهند و آن‌ها را از بین ببرند؛ بنابراین به هنگام خرید روی محصول را مطالعه کنید. روی برخی از محصول‌ها ذکر شده است که روی باکتری‌ها اثرگذار است یا ویروس‌ها. شما باید به این مورد دقت بسیاری کنید.

در حال حاضر از محصولی استفاده کنید که اثر مستقیم روی ویروس‌ها دارند نه باکتری‌ها، چون در خطر جدی ابتلا به ویروس کرونا هستیم. با این حال بهتر است گول امنیت کاذبی که برخی از تبلیغات می‌دهند را نخوریم. برخی از دستمال‌های مرطوب ادعا دارند که از بین برنده میکروب‌ها و ویروس‌ها هستند؛ ولی باید بدانیم که دستمال‌های مرطوب حتی برای کودکان هم ضد ویروس و میکروب نیستند. استفاده از محصولاتی که اتانول ندارند، می‌توانند (در حالت محلول) از روی پوست نیز موجب مسمومیت شوند.

۳. صرفه‌جویی بیجا؛ استفاده کم از مواد ضد عفونی کننده

استفاده نکردن یا کم استفاده کردن از مواد ضد عفونی کننده، به این معنی است که پاک‌سازی را به طور کامل انجام نمی‌دهیم و بهداشت را رعایت نمی‌کنیم. اگر از ظروف بزرگ برای شست و شوی دست‌ها استفاده می‌کنید یک فشار بر روی پمپ‌ها کافی است؛ اما از ظروف کوچک استفاده می‌کنید که به نسبت ظروف بزرگ، پمپ‌های کوچکی نیز دارند فشار ۲ الی ۴ بار پمپ، کفایت می‌کند.

۴.نگهداری از مواد استریل کننده

باید بدانیم که نباید مواد ضد عفونی کننده را در معرض نور خورشید و در یخچال قرار دهیم.

۵. ضد عفونی کردن تمام مناطق دست

اگر می‌خواهید ضد عفونی دست‌ها و پاک‌سازی آن‌ها را کامل انجام دهید، بهتر است تمامی نقاط دست‌ها را استریل کنید. برای مثال، تنها به ضد عفونی کردن و کف و روی دست‌ها و انگشت‌ها بسنده نکنید. بین انگشت‌ها، روی ناخن‌ها و زیر آن‌ها را باید به مواد ضد عفونی کننده آغشته کنید.

۶. از مواد ضد عفونی کننده قبل از غذا خوردن استفاده نکنید

مواد ضد عفونی کننده به از بین بردن ویروس‌ها کمک به سزایی می‌کنند؛ اما روی پوست از خود مواد شیمیایی به جای می‌گذارند که نباید وارد بدن شوند. بنابراین، قبل از شستن دست‌ها برای صرف نهار می‌توانید از مواد ضد عفونی کننده استفاده کنید؛ اما بهداشتی نیست که دست‌ها با مواد شیمیایی ضد عفونی کنید و به سراغ غذا خوردن بروید.

۷. وقتی دست‌ها چرب هستند

وقتی از کرم‌های چرب کننده و مرطوب کننده دست استفاده کردید، مواد ضد عفونی نمی‌توانند پاک‌سازی را به خوبی انجام دهند؛ زیرا به پوست دسترسی کامل ندارند. اول باید دست‌ها را با آب و صابون بشویید و اگر نیاز شد از مواد ضد عفونی کننده استفاده کنید.

۸. مواد استریل کننده آتش‌زا هستند

همه مواد استریل کننده اشتعال‌پذیر و آتش‌زا هستند. آن‌ها را در نزدکی فندک و سیگار قرار ندهید. الکل بعد از روی دست‌ها به حالت گاز در می‌آید پس حدود ۳۰ دقیقه بعد از استفاده‌ی مواد استریل کننده، می‌توانید نزدیک فندک و سیگار شوید.

در کنار اصول سه گانه “فشم” (فاصله/ شست و شوی مداوم دست ها/ ماسک) مهم ترین راهکار کنونی بشر در مقابل کروناست، جامعه آماری این پژوهش حدود صد هزار نفر از مبتلایان به کرونا در بیمارستان‌های تهران بوده‌اند. این مطالعه از ۱۴ فروردین تا ۲۰مهر ماه امسال انجام شده و پس از پردازش اطلاعاتی درباره رابطه سن و مرگ و میر، علائم جدید به کرونا، رابطه بیماری قلبی با کرونا، تحصیلات، اشتغال و حتی مجرد و متاهل بودن را در بردارد که در ادامه این مطلب به آنها می‌پردازیم:

میانگین سنی در مبتلایان به کرونا 

میانگین سنی بیماران ۵۷.۳سال و بیشترین درصد موارد فوت در گروه سنی بالای ۸۰سال بود. اگر نسبت بهبودیافته‌ها و فوت‌شده‌ها را در این داده‌ها محاسبه کنیم، بیشترین درصد بهبودی در گروه سنی ۳۰ تا ۴۰سال   و ۲۰ تا ۳۰ساله  و بیشترین درصد مرگ در بستری‌شدگان تست مثبت در گروه سنی بالای ۸۰سال و گروه سنی ۷۰ تا ۸۰سال دیده شده است. یافته‌ها نشان می‎دهد، در نیمه اردیبهشت امسال، روند نزولی در سیر موارد ابتلا به بیماری اتفاق افتاده، اما با افزایش موارد ابتلا بعد از این تاریخ، تهران وارد پیک دوم اپیدمی شد. موارد رخ‌داده مرگ هم تقریبا از الگوی ابتلا طی زمان پیروی می‌کند.

تب شایع‌ترین نشانه ابتلا به کرونا در دنیاست ولی در تهران به سرفه توجه کنید!

در بیشتر مطالعات انجام‌شده در دنیا، تب شایع‌ترین نشانه ابتلا به بیماری است، اما در این مطالعه مشخص شد که در جمعیت مورد مطالعه، سرفه شایع‌ترین علامت ابتلاست. همچنین بیشترین مکان‌های مورد تردد بیماران قبل از ابتلا، مراکز درمانی و بیمارستانی بوده است.

بیماری‌های زمینه‌ای مبتلایان

بررسی‌ها نشان می‌دهد که شایع‌ترین بیماری‌های زمینه‌ای در جمعیت مورد مطالعه، بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و سرطان‌ها بوده‌اند. دیابت، به‌دلیل شیوع بالاتر در جامعه، در زنان سهم بیشتری نسبت به مردان داشته است.

از ابتدای شیوع کرونا در کشور تا ۲۰ مهر تعداد ۱۴ هزار و ۹۸۲ نفر که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای شامل بیماری‌های ریوی، بیماری‌های قلبی، دیابت، بیماری‌های کبدی، بدخیمی و بیماری‌های کلیوی بودند، پس از ابتلا به ویروس کرونا فوت کردند.

از ابتدا تا ۲۰ مهرماه، در افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی ۱۵۵ نفر، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی ۷ هزار و ۳۰۹ نفر فوتی، در بیماران دیابتی ۵ هزار و ۲۷۹ نفر، در افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی ۳۰۵ نفر، در بیماران مبتلا به بیماری‌های بدخیمی ۷۰۹ نفر، همچنین در بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی نیز هزار و ۲۲۵ نفر جان خود را به خاطر کرونا از دست داده‌اند.

مبتلایان ۲هفته پیش از بیماری به کجا تردد داشتند؟

در ادامه این تحقیق، مکان‌های تردد بیماران، پیش از ابتلا، در شهر تهران بررسی شده است. این بررسی بر روی ۱۹هزارو۶۴۰نفر انجام شده است. مطالعات این بخش نشان می‌دهد اغلب افراد مبتلای بستری‌شده، در ۲هفته قبل از بیماری، جابه‌جایی‌های مختلفی از محل زندگی داشته‌اند، به‌طوری‌که بیش از نیمی از آن‌ها حداقل یک بار به خارج از استان محل زندگی و در سطح کشور سفر کرده‌اند و حدود یک‌سوم در محدوده‌ای بیش از ۲۰۰ کیلومتر به مسافرت رفته‌اند.

آنچه در نقشه تردد این بیماران مشخص است، بیشترین میزان رفت‌وآمد آن‌ها به مناطق مرکزی شهر تهران است. بیشترین سفر‌ها در مسیر‌های بین‌شهری محور‌های هراز، قزوین و رشت، مسیر‌های منتهی به شرق مازندران و کرمانشاه و در جنوب؛ استان‌های قم، اراک و ملایر، همینطور در محور چالوس، گیلان، زنجان و اردبیل انجام شده است. در محدوده شعاعی کمتر، به‌جز کرج، مسیر شرقی تهران که احتمالا بیشترین ویلا‌های تفریحی تهرانی‌ها در آنجا قرار دارند، فراوانی بیشتری را نشان می‌دهد. البته این سفر‌ها فقط مربوط به تردد افراد بیمار مقیم در تهران است و تردد‌های افراد ساکن در مناطق مقصد به تهران را شامل نمی‌شود.

بیشترین مبتلایان چه کسانی بوده‌اند؟

طبق نتایج این مطالعه مردان با تحصیلات کمتر و متاهل؛ بیشترین مبتلایان به کرونا بوده‌اند.  براساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده در بخش دیگری از مطالعه،  مشخص شد که ۳۹.۵درصد بی‌سواد یا تحصیلات به اندازه ابتدایی، ۱۲.۵درصد سیکل و راهنمایی، ۲۳.۴درصد دیپلم، ۲.۹درصد فوق دیپلم، ۱۴.۷درصد لیسانس، ۴.۵درصد فوق‌لیسانس و ۲.۵درصد دکتری داشته‌اند. ۷۸.۷درصد متاهل، ۶.۹درصد مجرد و ۱۴.۴درصد از همسر جداشده یا فوت‌شده بودند.

شیلد و ماسک به تنهایی چاره‌ساز نیست

درخصوص به‌کارگیری تمهیدات پیشگیرانه در مقابل کرونا، طبق اظهار افراد مورد مطالعه، فقط ۲۸.۵درصد به‌طور مرتب از ماسک صورت و ۳.۲درصد از شیلد استفاده می‌کردند (۱۷.۹درصد هرگز یا به‌ندرت ماسک می‌زده‌اند)، ولی حدود ۱۸درصد دست‌ها را به‌طور مرتب نمی‌شستند. حدود یک‌پنجم افراد مبتلا، مرتباً محیط خود را ضدعفونی می‌کردند و فقط ۱۲.۳درصد فاصله‌گذاری اجتماعی را قبل از ابتلا همواره یا اکثر موارد رعایت می‌کرده‌اند. تجربه حضور در میهمانی یا نشست جمعی در حدود نیمی از افراد (۴۸.۵درصد) طی ۲ هفته قبل از ابتلا گزارش شده که همراه با تماس نزدیک با سایرین بوده است. درمجموع ۶۲.۲درصد هم سابقه صحبت کردن حداقل ۵دقیقه با یک فرد در خارج از خانه و در فاصله کمتر از ۱.۵متر را اعلام کردند.

علت اصلی ابتلا به کرونا

طبق خوداظهاری افراد مورد مطالعه، علت ابتلای آن‌ها به کووید-۱۹ بیشتر مراکز بهداشتی-درمانی، خانواده و نزدیکان، محل کار، مراکز خرید، مسافرت، مراسم ترحیم، مترو، اتوبوس و تاکسی ذکر شده است.

آلوده‌ترین مناطق تهران

همچنین مشخص شد که مناطق ۱۷، ۱۲ و ۶ به‌ترتیب بیشترین نسبت مبتلایان را به‌خود اختصاص داده‌اند، ولی این اندازه‌ها زمانی که با در نظر گرفتن جمعیت هر منطقه و به‌ازای ۱۰۰هزار نفر محاسبه می‌شود مناطق ۴، ۱۹ و ۶ را به عنوان بیشترین میزان ابتلا نشان می‌دهند. از آنجا که موارد پیگیری‌شده فقط شامل ترخیص‌شدگان تست مثبت به‌دلیل کرونا در طول مدت مطالعه بود، موارد مرگ را در داخل بیمارستان در برنمی‌گیرد و شامل مرگ‌های بعد از ترخیص در این گروه است که ۱۲.۸درصد بود.