سینما و تئاتر
فیلم قیصر فیلمی از جنس انتقام
به التهابی که در دلش رشد کرده و به سینمای مورد علاقه‌اش و همه آن وسترن‌هایی که از بس دیده شده بودند ملکه ذهن شدند؛ به ذهن خلاقی که از جوشش آن، کاراکتر قیصر خلق شد؛ قهرمانی هدفمند و کنش‌مند که چاقویش فقط پهلوی برادران آب منگل را نمی‌درید که نظم نظام مسلط را هم نشانه می‌رفت. ۱۰ دی ۱۳۴۸ این سینما‌ها قیصر را روی پرده بردند؛ مولن روژ، دیانا، رنگین کمان، ژاله، همای، اسکار، رکس، چرخ و فلک، فیروزه، اورانوس، لیدو، پاسارگاد، شرق، شهوند و نپتون.
کنار قیصر، فیلم «دنیای آبی» (صابر رهبر) اکران شد که بازیگر اصلی‌اش، ستاره فیلم کیمیایی بود؛ بهروز وثوقی. نمایش خصوصی قیصر در پاییز ۴۸ توجهی جلب نکرد و حرفه‌ای‌های سینمای فارسی آتیه‌ای برایش متصور نشدند؛ برای فیلمی که پر از صحنه‌های چاقوکشی است، از نشانه‌های آشنای فیلم‌های ایرانی بهره چندانی ندارد و قصه‌اش تلخ و لحنش جدی است؛ فیلمی با فاصله فراوان از سینمای مسلط و محبوب آن دوران؛ سینمای فردینی و قهرمانی که لبخند نمی‌زند و نمی‌رقصد و بی‌خیالی طی نمی‌کند.
تقریبا هیچ‌کس فیلم کیمیایی جوان را دوست نداشت و قیصر بعد از مدتی معطلی در اداره سانسور و قدری کوتاه‌شدن، روی پرده رفت تا چند روزی بماند و بعد مثل خیلی فیلم‌های دیگر فراموش شود که نشد. نفس گرم نخستین تماشاگران قیصر در سرمای دی ۴۸، فیلم را نگه داشت و مطبوعات هم شد میدان جنگ مدافعان و مخالفان فیلم. نبرد پرویز‌ها (دوایی و نوری) با هوشنگ‌ها (کاووسی و طاهری) با ورود ابراهیم گلستان، نجف دریابندری و فریدون هویدا، دعوا را به نفع کیمیایی خاتمه داد.
برنده اصلی، تماشاگری بود که از تماشای فیلم سیر نمی‌شد و همه دیالوگ‌های فیلم را حفظ می‌کرد. قیصر نخستین فیلم محبوب مردم نیست، شاخص‌ترین آنهاست. نقطه اشتراک بین تماشاگر پایین‌شهری و فریدون هویدا که سال‌ها منتقد کایه دو سینما بوده، می‌شود قیصر؛ تنها فیلم ایرانی که آنقدر سر ذوقش می‌آورد که در ستایش‌اش قلم می‌زند.
بالاخره «پس از ۲۰ سال سیاه مشق» فیلمی از راه می‌رسد که روشنفکران و مردم را زیر یک‌سقف گرد هم می‌آورد؛ فیلمی که از دل سینمای جریان اصلی بیرون می‌آید؛ با همان عوامل و همان عناصر.
هوش سازنده جوان قیصر، روحی از اعتراض و عصیان را با تماشاگر از هر طیف و طبقه‌ای به اشتراک می‌گذارد. دوربینی که زیر بازارچه نواب رفت و قیصر و فرمان و اعظم و خان‌دایی و کریم و رحیم و منصور آب منگل را در محله امامزاده یحیی در قاب گرفت، روایتی گرم و جذاب از عصیانی را به نمایش گذاشت که در عین نمایشی‌بودن ملموس است و در نهایت وسترن‌بودن، ایرانی است. کیمیایی قهرمان کلاسیکش (فرمان) را دست خالی به مسلخ بدمن‌ها می‌فرستد تا تصویر شکست و ناکامی و مصیبت را در مقدمه فیلمش کامل کند.
از لحظه ورود قهرمان تازه در ایستگاه قطار، دوربین نه نظاره‌گر که ستایشگر اوست. حسی که از نگاه خالق قیصر به تماشاگر منتقل می‌شود که قیصر نه قهرمانی رؤیایی و دست‌نیافتنی و نه لات الکی‌خوش سینمای فارسی که همشهری، بچه‌محل و برادر اوست که آمده تا بی‌اعتنا به نظم حاکم، پاشنه‌هایش را وربکشد و چاقویش را باز کند و «مرثیه‌ای بر ارزش‌های از دست‌رفته» سر دهد.
فیلم جذابیت تمام‌نشدنی‌اش را از آموخته‌های خالقش از سینمای آمریکا و به‌صورت مشخص ژانر وسترن و پیوند عمیقش با سنت‌های ایرانی کسب می‌کند.از خلق قهرمانی تازه که تلخ‌اندیشی و اعتراض و عصیانش نه عارضی، که برخاسته از متن ملتهب اثر است. خون‌گرمی که در قیصر جاری است تحرکی به سینمای ایران می‌دهد تا دوران تازه‌ای آغاز شود. قیصر کار را تمام کرد تا همه چیز را به قبل و بعد خودش تقسیم کند.
در ماه‌های آخر۲۰۲۰ و در سال۲۰۲۱ هم سینماگران برای طرفداران فیلم‌های ترسناک، تعداد زیادی فیلم‌های هول‌انگیز و ترسناک تدارک دیده‌اند که درصورت کاهش شیوع کرونا در تاریخ‌های تعیین‌شده اکران می‌شوند. از جمله این فیلم‌ها می‌توان به «یک مکان آرام۲» و «کندی‌من» اشاره کرد. در این مطلب به تعدادی از فیلم‌های ترسناکی که قرار است در سال۲۰۲۱ انتشار یابند، اشاره می‌کنیم.
جنگ داخلی
«جنگ داخلی» فیلمی ترسناک با درونمایه‌های نژادی است که به جای سینما از ۱۸ سپتامبر۲۰۲۰ در شبکه «وی‌او‌دی» (VOD) انتشار یافت. جرارد بوش و کریستوفر رنز این فیلم را کارگردانی کرده‌اند.
جانل مونائه در این فیلم در نقش زنی نویسنده ایفای نقش می‌کند که در قرن نوزدهم به‌عنوان برده، روی یک مزرعه در جنوب آمریکا کار می‌کند. این فیلم تا‌کنون با واکنش‌های متفاوتی از سوی منتقدان مواجه شده است.
«مرد خالی» ۴ دسامبر ۲۰۲۰
ما هنوز نمی‌دانیم چه فیلمی در سال ۲۰۲۰ ملقب به ترسناک‌ترین فیلم خواهد شد. «مرد خالی» یکی از فیلم‌های مطرح امسال است که انتظار می‌رود در ۴ دسامبر سال‌جاری در سینما‌ها اکران شود. مرد خالی، یک فیلم ماورا‌ءالطبیعی ترسناک است که توسط دیوید پریور با اقتباس از کتاب «مرد خالی» نوشته کالن بان و وانسا آر دل‌ری ساخته شده است.
در این فیلم داستان یک مأمور پلیس سابق روایت می‌شود که پیش‌تر شاهد قتل زن و فرزندش بوده و اکنون در پی یافتن دختری ناپدید‌شده است. او حین جست‌وجو برای یافتن این دختر، به گروهی مخفی بر‌می‌خورد که درصدد احضار موجودی ماورا الطبیعی هستند.
اتاق فرار ۲
این فیلم در دنباله داستان فیلم «اتاق فرار» (۲۰۱۹) ساخته شده که با بودجه ۹ میلیون دلاری، ۵۵ میلیون دلار فروش کرده بود. در فیلم اتاق فرار، از بازیگران جوان استفاده شده بود.
موضوع آن نیز پیدا‌کردن راهکاری برای گریز از یک اتاق فرار لعنتی بود. تیلور راسل بازیگر فیلم «بریک اوت» و لوگان میلر در کنار ایزابل فورمن بازیگر فیلم «یتیم» و هالند رودن، در فیلم «اتاق فرار ۲» بازی می‌کنند. درباره موضوع داستان این فیلم هنوز چیزی فاش نشده است.
یک مکان آرام، قسمت ۲
این فیلم که دنباله فیلم «یک مکان آرام» است نیز یکی از بزرگترین فیلم‌های ترسناکی است که در سال۲۰۲۱ در سالن‌های سینما نمایش داده خواهد شد، نگارش فیلمنامه و کارگردانی یک مکان آرام، قسمت ۲ را نیز جان کراسینسکی به‌عهده دارد. بازیگران این فیلم نیز امیلی بلانت، میلیسنت سیموندز و نواه ژوپ هستند.
موضوع این فیلم درباره خانواده «آبوت» است که در دنیایی مملو از هیولا‌های شکارچی و احساساتی زندگی می‌کنند. در این فیلم خانواده آبوت، بازماندگان دیگری از نوع انسان را نیز در این دنیای احاطه‌شده توسط هیولا‌ها پیدا می‌کنند. این فیلم در حالی روانه بازار می‌شود که فیلم اول «یک مکان آرام» در سال۲۰۱۸ با بودجه ۱۷ میلیون دلاری در نهایت به موفقیت بزرگی رسید و ۳۴۰ میلیون دلار فروش کرد.
شب گذشته در سوهو
«شب گذشته در سوهو» را ادگار رایت، کارگردان باسابقه در عرصه فیلم‌های ترسناک، کارگردانی کرده است. او با فیلم‌های «شان مردگان»، «بیبی راننده» و «سکات پلیگریم در برابر دنیا» در ژانر فیلم‌های ترسناک، جنایی و هیجان‌انگیز به شهرت رسیده است.
شب گذشته در سوهو، اما نخستین فیلم تماما ترسناک ادگار رایت، این کارگردان بریتانیایی است. حوادث این فیلم در لندن دهه ۱۹۶۰ و لندن امروزی رخ می‌دهند. در این فیلم آنیا تیلور جوی، توماسین مک‌انزی بازیگر فیلم «خرگوش جوجو» و ترنس استمپ بازی می‌کنند.
مارپیچ (از سری فیلم‌های اره)
«مارپیچ» فیلم ترسناک آمریکایی است که قرار است در ۲۱ماه مه۲۰۲۱ توسط کمپانی لاینزگیت در آمریکا روانه بازار شود. این فیلم از آخرین سری فیلم‌های ترسناک «اره» است. دارن لین بوسمن این فیلم را کارگردانی کرده و کریس راک و ساموئل ال‌جکسون (کارگردان مشهور سینمای آمریکا) نیز در آن به ایفای نقش می‌پردازند.
داستان این فیلم درباره ۲ کارآگاه به نام‌های ازکل زک (با بازی کریس راک) و ویلیام شنک (مکس مینگلا که در سریال سرگذشت ندیمه نیز بازی کرده بود)، است که تحت نظارت یک پلیس کهنه‌کار (با بازی ساموئل ال‌جکسون) مسئول انجام تحقیقات روی قتل‌های خشن و بیرحمانه‌ای هستند که در گذشته در شهرشان رخ داده بود.
هالووین می‌کشد
فیلم «هالووین می‌کشد» از سری فیلم‌های ترسناک «هالووین» به کارگردانی دیوید گوردون‌گرین است. این فیلم به‌احتمال زیاد در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۱ اکران می‌شود. پیش‌تر این فیلم قرار بود در ۱۵ اکتبر سال ۲۰۲۰ روی پرده سینما برود که تاریخ اکران آن به‌دلیل شیوع ویروس کرونا یک سال به تعویق افتاد.
در این فیلم جیمی لی‌کورتیس در نقش لوری استرود، تنها بازمانده داستان فیلم هالووین (۱۹۷۸)، ایفای نقش می‌کند. او از افسردگی و اختلال روانی ناشی از حوادث داستان فیلم هالووین رنج می‌برد. فیلم «هالووین به پایان می‌رسد» نیز آخرین فیلم از سه‌گانه فیلم‌های اخیر هالووین است که قرار است در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲ اکران شود.
کندی‌من
فیلم «کندی من» به کاگردانی نیا دا کاستا، از مهمترین و بزرگترین فیلم‌های ترسناک سال۲۰۲۰ است که قرار بود در تابستان سال‌جاری اکران شود، اما به‌دلیل اوج‌گیری شیوع کرونا، تاریخ اکران آن تا اکتبر ۲۰۲۱ به تعویق افتاد و اکنون نیز براساس تازه‌ترین اخبار قرار است در سال۲۰۲۱ اکران شود.
داستان این فیلم درباره روحی شیطانی به نام کندی‌من است که توسط یک دانشجو به این دنیا احضار می‌شود. او یک روح قاتل است که بعد از یک‌سری اتفاقات، یکی از دست‌هایش قطع شده و به جای آن یک قلاب دارد.
در ماه‌های آخر۲۰۲۰ و در سال۲۰۲۱ هم سینماگران برای طرفداران فیلم‌های ترسناک، تعداد زیادی فیلم‌های هول‌انگیز و ترسناک تدارک دیده‌اند که درصورت کاهش شیوع کرونا در تاریخ‌های تعیین‌شده اکران می‌شوند.
آمبرتو دِ/Umberto D
«ویتوریو دسیکا» کارگردان فیلم «دزد دوچرخه» به عنوان یکی از بزرگان سینمای نئورئالیسم جهان است. «امبرتود» یکی از فیلم‌های کمتر دیده شده او، روایتی است از زندگی پیرمردی بازنشسته و مستاجر که پس از اینکه از عهده‌ی تامین اجاره اطاق بر نمی‌آید از خانه بیرون انداخته می‌شود.
ویژگی‌های زیادی وجود دارند که موجب شده فیلم، با گذشت چندین دهه همچنان درخشان بماند. توجه دقیق به جزییات، عدم قصه پردازی و دوری جستن از کشمکش‌های داستانی از جمله‌ی این موارد مهم اند.
روکو و برادارنش/ Rocco and His Brothers
فیلم «روکو و برادرانش» به کارگردانی فیلمساز شهیر ایتالیایی «ویسکونتی» است. چهار برادر روستایی که به تازگی پدر خود را از دست داده اند به همراه مادر خود برای پیدا کردن کار به شهر میلان می‌روند. جایی که برادر بزرگترشان هم اکنون در آنجا مشغول کار است و تصمیم دارد با دختر مورد نظر خود ازدواج کند.
«روکو و برادرانش» در نگاه اول، خیلی راحت می‌تواند فیلمی نئورئالیستی به‌نظر برسد؛ آن هم در سال‌هایی که نئورئالیسم نفس‌های آخر را می‌کشید. اما «روکو و برادرانش»، بیشتر حاوی دغدغه‌های فلسفی «ویسکونتی» است و به‌جز موضوع و لوکیشن‌ها و بستر اجتماعی که نئورئالیسم را تداعی می‌کند، دیگر مؤلفه‌های این مکتب غایب‌اند.
جاده/La Strada
کمتر کسی پیدا می‌شود که سینمای ایتالیا را پیگیری کرده و آثار شاخص «فدریکو فلینی» کارگردان پرآوازه و توانمند و البته مؤلف ایتالیا را ندیده باشد. زامپانو که با نمایش سیار زورمندی‌هایش روزگار می‌گذراند، جلسومینا‌ی معصوم و ابله‌نما را می‌خرد تا در نمایش‌هایش دستیار او باشد..
«فلینی» در ساخت این فیلم از تجربیات دوران کودکی‌اش بهره گرفته و بخش‌هایی از آن به زندگی فقیرانه‌اش شباهت دارد و شاید به همین دلیل بیش از حد نزدیک به واقعیت‌های تلخی است که در آثار مشابه در آن دوران، کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت.
شب /La Notte
«شب» فیلم میانی در سه‌گانه‌یی از «آنتونیونی» است که با «ماجرا» شروع و با «کسوف» تمام می‌شود. نویسنده جوانی به نام جووانی و همسرش لیدیا احساس می‌کنند که پایان دوره عشقی که برای یکدیگر داشته‌اند رسیده اسـت، امـا از ابراز این حقیقت اجتناب مـی کنند.
درهم‌ریختگی پیوند‌های عاطفی و تنهایی‌های عمیق جهان سینمایی را شاید بتوان مشخص‌ترین ویژگی آثار «آنتونیونی» دانست؛ از این رو او را یکی از متفاوت‌ترین روایتگران تنهایی انسان‌ها به این سبک و سیاق است. «شب» در یازدهمین جشنواره فیلم برلین برنده جایزه خرس طلایی و نیز برنده جایزه دیوید دی دوناتلو برای بهترین کارگردان شد.
استرامبولی/ Stromboli
«روبرتو روسلینی» از بزرگترین و برجسته‌ترین فیلمسازان سینمای ایتالیا به شمار می‌آید که به جهت تاثیرگذاری و ایجاد جریان نوین در سینمای ایتالیا لقب «پدرخوانده موج نوی سینما ایتالیا» به وی اعطا شد. «روسلینی» با «اینگرید برگمن» بازیگر مشهور هالیوود، فیلم «استرامبولی، سرزمین خدا» را ساخت.
فیلم داستان کارین زنی فراری از لیتوانی است که همسر ماهی‌گیر ایتالیایی بی‌نوایی می‌شود تا از زندانی شدن در یک اردوگاه بگریزد، اما خود را در تله استرامبولی یک جزیره دورافتاده آتش‌فشانی می‌یابد.
زندگی زیباست / Life Is Beautiful
«زندگی زیباست» یکی از مهمترین آثار کمدی و ضد جنگ تاریخ سینما محسوب می‌شود که «روبرتو بنینی» در سال ۱۹۹۷ آن را روانه سینما کرد. داستان فیلم درباره مرد یهودی سرخوشی به نام گوئیدو است که به شهر می‌آید تا زندگی جدیدی را تجربه کند. او در این شهر با زنی به نام دورا آشنا می‌شود
فیلم «زندگی زیباست» معمولاً به‌عنوان یک فیلم کمدی شناخته می‌شود، اما تنها بخشی از قسمت اول فیلم دارای تم کمدی است و بعد از آن ماجرای فیلم به وضعیت یهودیان در جنگ جهانی و رفتار‌های خصمانه‌ی نازی‌ها با آن‌ها کشیده می‌شود.
یک روز بخصوص /Una giornata particolare
«اتوره اسکولا» یکی از بهتری فیلم‌های سینمای ایتالیا یعنی «یک روز بخصوص» را جلوی دوربین برد و برای این فیلم موفق به دریافت بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان گلدن‌گلوب سال ۱۹۷۸ و جوایز متعددی در سایر جشنواره‌های سینمایی شد. فیلم روایتگر یک روز رابطه ظریف و پنهانی یک روزنامه‌نگار مخالف رژیم فاشیستی و زنی ساده و خانه‌دار است.
این فیلم رژیم فاشیست ایتالیا در آن زمان را از نظرگاهی تازه مورد انتقاد قرار می‌دهد. این فیلم اثری عشقی با زمینه‌های سیاسی به شمار می‌رود.
